เพชรบุรี เป็นเมืองที่เคยรุ่งเรืองมาตั้งแต่สมัยโบราณและเป็นเมืองหน้าด่านที่สำคัญของไทยในกลุ่มหัวเมืองฝ่ายตะวันตก มีการติดต่อค้าขายกับต่างประเทศ มีหลักฐานชื่อเรียกปรากฏในหนังสือชาวต่างประเทศ เช่น ชาวฮอลันดาเรียกว่า พิพรีย์ ชาวฝรั่งเศสเรียกว่า

พิพพีล์ และ ฟิฟรี จึงสันนิษฐานกันว่าชื่อ “เมืองพริบพรี” เป็นชื่อเดิมของเมืองเพชรบุรี ซึ่งสอดคล้องกับชื่อวัดพริบพลีที่เป็นวัดเก่าแก่วัดหนึ่งของจังหวัด และที่วัดแห่งนี้ยังเป็นสถานที่ตั้งเสาชิงช้าอีกด้วย

ในพื้นที่จังหวัดเพชรบุรี โดยมีพื้นที่หลักได้แก่ อำเภอเมืองเพชรบุรี อำเภอเขาย้อย อำเภอหนองหญ้าปล้อง อำเภอชะอำ

อำเภอท่ายาง อำเภอบ้านลาด อำเภอบ้านแหลม อำเภอแก่งกระจาน

การปกครองส่วนท้องถิ่น ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนจังหวัดเพชรบุรี, เทศบาลเมือง 2 แห่ง, เทศบาลตำบล 13 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 69 แห่ง มีรายละเอียดดังนี้

เทศบาลเมือง 2 แห่ง :: เทศบาลเมืองเพชรบุรี และ เทศบาลเมืองชะอำ

 เพชรบุรี

1 เทศบาลเมืองชะอำ ชะอำ

เทศบาลตำบลชะอำ

2 เทศบาลเมืองเพชรบุรี เมืองเพชรบุรี

สุขาภิบาลเมืองเพชรบุรี

เทศบาลตำบล 13 แห่ง จำแนกตามอำเภอได้ดังนี้

อำเภอ ลำดับที่ ชื่อเทศบาล ครอบคลุมตำบล

(ตาม พ.ร.บ. ลักษณะปกครองท้องที่) ปีที่ได้รับการ

จัดตั้งเป็น

เทศบาลตำบล ชื่อและ/หรือฐานะก่อนหน้า

เต็มพื้นที่ ไม่เต็มพื้นที่

(เฉพาะบางส่วนหรือส่วนใหญ่)

 เมืองเพชรบุรี 1 เทศบาลตำบลหนองขนาน หนองขนาน – 2555 องค์การบริหารส่วนตำบลหนองขนาน

2 เทศบาลตำบลหัวสะพาน วังตะโก, หัวสะพาน – 2542 สุขาภิบาลหัวสะพาน

3 เทศบาลตำบลหาดเจ้าสำราญ หาดเจ้าสำราญ – 2542 สุขาภิบาลหาดเจ้าสำราญ

 เขาย้อย 1 เทศบาลตำบลเขาย้อย บางเค็ม เขาย้อย, ทับคาง, สระพัง 2542 สุขาภิบาลเขาย้อย

 ชะอำ 1 เทศบาลตำบลนายาง เขาใหญ่, ดอนขุนห้วย, นายาง – 2542 สุขาภิบาลนายาง

2 เทศบาลตำบลบางเก่า บางเก่า – 2555 องค์การบริหารส่วนตำบลบางเก่า

 ท่ายาง 1 เทศบาลตำบลท่าไม้รวก ท่าไม้รวก – 2551 องค์การบริหารส่วนตำบลท่าไม้รวก

2 เทศบาลตำบลท่ายาง ท่ายาง ท่าคอย 2542 สุขาภิบาลท่ายาง

3 เทศบาลตำบลท่าแลง ท่าแลง – 2551 องค์การบริหารส่วนตำบลท่าแลง

4 เทศบาลตำบลหนองจอก – หนองจอก 2542 สุขาภิบาลหนองจอก

 บ้านลาด 1 เทศบาลตำบลบ้านลาด บ้านลาด – 2542 สุขาภิบาลบ้านลาด

 บ้านแหลม 1 เทศบาลตำบลบางตะบูน – บางตะบูน, บางตะบูนออก 2542 สุขาภิบาลบางตะบูน